PCها برای تست شدن طراحی شده‌اند. همین است که از هر نسل به نسل دیگر موجب افزایش کارآیی بیش‌تر، سرعت‌های ساعت بالاتر، و IPC بهتر که صنعت آتی را به پیش می‌برد و محدودیت‌های آن را پشت سر می‌گذارد می‌شود. مشتریان و مصرف‌کننده‌ها چیزهای بیش‌تری می‌خواهند. ما چیزهای بیش‌تری می‌خواهیم. کارآیی بیش‌تر، زمان‌های بارگزاری سریع‌تر، رندرهای سریع‌تر با کیفت بالاتر. همه چیز درباره‌ی این‌ها است. و چگونه می‌توانید از تمام توانمندی‌های یک پردازنده بهره‌‌مند شوید؟ شما آن را overclock می‌کنید. بله، این کار گرفتاری‌های خودش را دارد- به طور خاص، مصرف توان بیش‌تر- اما از نظر ما، نکات مثبت این کار بر نکات منفی‌اش می‌چربد. و به آن افرادی که مخالف این کار هستند و عباراتی مثل "آیا واقعا قصد دارید به رتبه‌ی 100 در Cinebench برسید" یا "این کار ارزش توان بیش‌تری که مصرف می‌کند ندارد" را به overclockerها می‌گویند باید گوشزد کنیم، خوب دوستان ما این‌جا هستیم تا به شما بگوئیم این حرف‌ها کاملا بی‌معنی است. چرا؟ اگر بخواهیم ساده بگوئیم، مزایای overclocking پردازنده در محیط کاری عظیم است. به عنوان مثال وقتی موضوع مدت زمان مورد نیاز برای رندر ویدئو به میان می‌آید رفتن از 4.0GHz به 4.8GHz برروی یک Intel Core i7-6700K یک 20 درصد شیرین فراهم می‌کند. این افزایش زیادی به نظر نمی‌رسد اما اگر یک ویدئوی 10 دقیقه‌ای 4K را در نظر بگیرید که رندر آن 1 ساعت طول می‌کشد این به معنای 12 دقیقه صرفه‌جویی در یک بار اجرا به شمار می‌رود. کافی است این کار را سه بار در هفته، چهار بار در ماه، برای یک سال انجام دهید تا ناگهان متوجه شوید یک روز کاری در زمان خود صرفه‌جویی نموده‌اید. این از نظر ما بسیار زیاد است و اهمیت وافری دارد. گفتن این که Overclocking کار بی‌فایده‌ای است مثل این است که بگوئیم دنبال کردن پیشرفت و توسعه در سرعت پردازش کار بی‌فایده‌ای است.  البته، با overclocking پردازنده، این کاری نسبتا لوکس برای دستیابی به افزایش کارآیی در بازی‌ها، و افزایش تعداد فریم‌ها در ثانیه محسوب می‌شود اما این چیزی است که ما کمی بعد به آن اشاره خواهیم کرد. بنابراین نیاز به دانستن چه چیزهایی دارید؟ برای افزایش فرکانس به چه چیزی نیاز دارید؟ و برای این که سیستم خود را در این فرآیند پایدارتر کنید چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ بهتر است ادامه‌ی مقاله را مطالعه کنید.

وقتی Overclocking می‌کنید باید انتظار چه چیزی را داشته باشید

شما سخت‌افزارتان را انتخاب کرده‌اید، چیپی که از قابلیت overclocking برخوردار است انتخاب کرده‌اید و حالا باید مقداری جست‌و‌جو برروی هسته‌ها و این که تا چه حد می‌توانند overclock شوند انجام دهید. در قسمت بالای پردازنده‌ی خود، متوجه رشته‌ای از اعداد می‌شوید- از این با عنوان chip’s batch یاد می‌شود و وافر سیلیکونی که چیپ شما از آن ساخته شده است نشان می‌دهد. یک جست‌و‌جوی سریع برروی گوگل غالبا فوروم‌هایی برای شما فراهم می‌کند که سایر افراد مشتاق، هسته‌های ساخته شده از وافرهای مشابه را benchmark می‌کنند و تخمینی از چگونگی کارکرد چیپ شما بعد از overclocking در اختیار شما قرار می‌دهند. در ضمن بهتر است یک جست‌و‌جوی عمومی نیز انجام دهید. خبر خوب برای مصرف‌کننده‌ها این است که شما از مزیت بررسی جلوتر از زمان برخوردار هستید که نشان می‌دهد از منظر پتانسیل‌های overclocking می‌توانید انتظار چه چیزی را داشته باشید. به دست آوردن ایده‌ای مناسب از این که چیپ شما تا چه حد می‌تواند پیش برود نه تنها چشم‌انداز مناسبی برای هدف‌گذاری در اختیار شما قرار می‌دهد بلکه حسی از این که تا چه حد می‌توانید خوش‌شانس باشید نیز به شما می‌دهد.

زمان انتخاب مادربُرد

انتخاب شما برای مادربُرد یکی از عواملی است که وقتی موضوع تجربه‌ی overclocking به میان می‌آید به شدت متغیر است، خواه از طریق انتخاب‌های سخت‌افزاری، UEFI BIOS یا پایداری کلی باشد. هر کسی به یک برند خاص مادربُرد علاقه دارد که از overclocking آن لذت می‌برد. برای ما که در Maximum PC هستیم، گزینه‌ی مورد نظرمان Asus است زیراBIOS تر و تمیز آن در کنار گزینه‌های وسیع در تنظیماتش به معنای این است که به دامنه‌ی گسترده‌ای از ویژگی‌هایی overclocking دسترسی پیدا می‌کنیم که گاهی اوقات نادیده گرفته می‌شوند، غیر قابل دسترس هستند و یا غالبا در سایر برندها وجود ندارد. این بدان معنا نیست که بخواهیم بگوئیم شما بالاترین رکوردهای overclocking را در این‌جا پیدا می‌کنید اما اگر بخواهیم کلی صحبت کنیم، برای کاربر دائمی و هر روزه، که فقط به یک پردازنده دسترسی دارد معمولا می‌تواند افزایش کارآیی بسیار قابل توجهی از مادربُردهایی با برند Asus به دست آورد. خارج از حوزه‌ی UEFI BIOS، تنظیمات و پروفایل‌های overclocking چگونگی رسیدن ولتاژ به پردازنده را کنترل می‌نماید. پاور هشت پین EPS توان لازم را مستقیما به پردازنده می‌رساند که از طریق ماژول‌های رگولاتور ولتاژ یا VRM‪(voltage regulator modules)‬ و با استفاده از ترکیبی از مدولاتورهای پهنای پالس (pulse width modulators PWM) و oxide semiconductor field effect transistors‪(MOSFETS)‬ از پاور 12 ولت به 1.2V VID که پردازنده برای عملکرد خود به آن نیاز دارد تبدیل می‌شود.

اتوماتیک در مقابل دستی

چیزی که ما در این‌جا راجع‌به آن حرف می‌زنیم پروفایل‌ها و ویژگی‌های overclocking اتوماتیک است. Asus از AI Tuning برخودار است، MSI تکنولوژی Game Boost خودش را دارد، ASRock از پروفایل‌های از پیش ست شده‌ی مخصوص خودش بهره می‌گیرد و هر اسمی که به این قابلیت بدهید اگر سازنده‌ی یک مادربُرد یک Z170  داشته باشد به احتمال زیاد از یک overclocking اتوماتیک شده بهره می‌گیرد. از نظر تئوری این‌ها عالی هستند؛ یک روش ساده و آسان برای به دست آوردن 10 تا 20 درصد افزایش در سرعت‌های ساعت. البته، همیشه محدودیت‌هایی هم وجود دارد و این ویژگی‌های اتوماتیک تقریبا همیشه ولتاژ بیش‌تری از ولتاژ مورد نیار اِعمال می‌کنند. به عنوان نمونه، auto Asus AI Tuning ما، یک Vcore معادل 1.34V اِعمال می‌کند و به ما اجازه می‌دهد به یک overclock برابر با 4.3GHz دست پیدا کنیم. در مقابل، ما می‌توانیم همین overclock مشابه را با یک 1.31V برروی Vcore انجام دهیم و دمای کلی را تا 10 درجه سانتی‌گراد کاهش دهیم و در عین حال کماکان پایداری و تعادل سیستم را حفظ کنیم.

سخت‌افزار مورد نیاز

شما به خوبی می‌دانید برای انجام overclocking به سخت‌افزار خاصی نیاز دارید. شما نمی‌توانید این روزها از یک خنک‌کننده‌ی عادی و منبع تغذیه‌ی متوسط برای این کار استفاده کنید. درواقع، برای انجام این کار به چیزهای بیش‌تری نیاز دارید. قبل از اقدام به overclocking نیاز به طرح‌ریزی دارید. و البته تا حدودی باید خودتان را برای این کار آماده نمائید. می‌توانید یک A10 یا یک گزینه‌ی تماما خاص تهیه کنید یا فقط یک پردازنده‌ی سری K بخرید و تا قبل از این که overclocking را آغاز کنید برای مدت زمانی روی سیستم خود از آن استفاده نمائید.

• پردازنده. شما به پردازنده‌ای نیاز دارید که از قابلیت overclocking برخوردار باشد. هر یک از پردازنده‌های Intel 2011 Extreme Edition این توانایی را دارند اما برای جریان اصلی، شما باید به دنبال هر چیزی که بعد از اسم آن یک K داشته باشد و نشان‌ می‌دهد multiplier آن unlock شده است بگردید. این موضوع براساس بودجه‌ای که دارید شما را به یک Intel Core i5 یا i7 می‌رساند. به طور کلی، سرعت ساعت سری i7 اینتل به شکل پیش‌فرض بسیار بالاتر از i5 است اما هر دوی این‌ها اغلب با مقدار حداکثر مشابهی overclock می‌شوند.
• خنک‌کننده‌ی پردازنده. یک آیتم حیاتی دیگر که به آن نیاز دارید یک خنک‌کننده‌ی مناسب برای پردازنده است. آخرین نسل پردازنده‌های overclock شده‌ی Skylake و Broadwell-E به همراه یک خنک‌کننده‌ی عادی ارائه می‌شوند. تئوری اصلی این است که اگر می‌خواهید مسیر Overclocking را طی کنید باید به دنبال چیزی باشید که بتواند حرارت اضافی را تاب بیاورد. همزمان با افزایش ولت‌ها به هسته، پردازنده گرمای بیش‌تری تولید می‌کند. و در فرآیند انجام این کار، پردازنده به احتمال بسیار زیاد به حداکثر TJMax یا junction temperature maximum خود می‌رسد. شما در عین حال می‌توانید یک خنک‌کننده‌ی full tower با سایز مناسب را از Nocuta, Be Quiet! یا Cooler Master تهیه کنید و یا یک خنک‌کننده‌ی A10 closed-loop از Corsair, NZXT, EKWB یا هر تعداد از سازنده‌های دیگر خریداری نمائید.

پردازنده‌ی خود را Overclock کنید

1. نرم‌افزار لازم را به دست آورید. خوب، شما سیستم خود را ست‌آپ و آن را با سرعت عادی‌اش اجرا می‌کنید. حالا زمان افزایش دادن ولت‌ها و رساندن پردازنده به حداکثر توانش رسیده است. اولین کاری که باید انجام دهید دانلود چند برنامه است. شما به دنبال چیزی هستید که یک عدد اساسی برای کارآیی فراهم نماید- Cinebench R15، یک نشان‌گر خوب، رایگان و سریع برای رندر توان به شمار می‌رود. در مرحله‌ی بعد، نیاز به یک سنجه دارید- Prime95  یا OCCT دو مثال درخشان از این‌ها محسوب می‌شود. OCCT به طور خاص، به شکل همزمان تست‌های استرس را برروی کانال‌های حافظه به عمل می‌آورد. و در آخر، به دو برنامه‌ی دیگر نیاز دارید- یکی برای اندازه‌گیری Vcore و یکی برای اندازه‌گیری حرارت. ما CPU-Z را برای مانیتورینگ ولتاژ و هرتز، و HWMonitor را برای حرارت توصیه می‌کنیم، اگرچه HWMonitor ولتاژها را نیز اندازه‌گیری می‌کند استفاده از CPU-Z برای بررسی ولتاژ بسیار آسان‌تر است.
2. تست‌های ابتدایی را انجام دهید. پس از دانلود و نصب نرم‌افزار سنجه، نیاز به چند عدد ابتدایی دارید. بهترین کار این است که آن‌ها را یادداشت کنید یا یک صفحه‌گسترده ایجاد کنید تا بتوانید ولتاژی که اِعمال می‌کنید، ضریب آن، و این که هسته‌های شما کدام هستند، دمای‌شان چقدر است و در هر تلاش میزان پایداری سیستم چقدر است مستند نمائید. بدین ترتیب شما چیزی را فراموش نمی‌کنید و می‌توانید بعدا به آن‌ها مراجعه نمائید. برای شروع کار، CPU-Z و HWMonitor و سپس Cinebench R15 را باز و تست پردازنده را سه بار در کنار این‌ها اجرا نمائید. هر سه امتیاز را یادداشت کنید و میانگین آن‌ها را به دست آورید زیرا این نقطه‌ی شروع کار شما محسوب می‌شود. همچنین بهتر است حداکثر دمای هسته را نیز یادداشت کنید؛ شما در بهترین حالت به دنبال دمایی زیر 55 تا 60 درجه هستید. درنهایت، حداکثر ولتاژی که CPU-Z طی سنجه‌‌ها ثبت می‌کند یادداشت نمائید.
3. وارد BIOS‌ شوید. وقتی آن تست‌ها را تمام کردید، به BIOS بروید. ما از Asus RoG STRIX X99 Gaming motherboard BIOS استفاده می‌کنیم. این شبیه پلتفرم Z170 و همچنین سایر برندهای موجود در زرادخانه‌ی Asus است اما یا یک پوسته‌ی سیاه و قرمز دارد. سیستم خود را از نو راه‌اندازی کنید و کلید Del را برای ورود به BIOS فشار دهید. برای ورود به حالت Advanced دکمه‌ی F7 را فشار دهید. سپس به AI Tweaker بروید.
4. Overclock اولیه. وقتی در AI Tweaker هستید، ست‌آپ کردن حافظه به شکلی که در فرکانس بهینه‌ی خود اجرا شود مهم است. برگه‌ی AI Overclock Tuner را فشار داده و XMP را از منوی پائین‌افتادنی انتخاب کنید. شما کارتان را با overclock اولیه آغاز می‌کنید. به CPU Core Ratio بروید و Sync All Cores را انتخاب کنید. یک multiplier اندکی بیش‌تر وارد کنید. به عنوان مثال اگر Core i7-6700K شما 42 را نشان می‌دهد 44 را وارد کنید. F10 را فشار دهید، سیستم را از نو راه‌اندازی کنید و سپس به دسک‌تاپ بروید تا ببینید سیستم پایدار هست یا نه. در این مرحله، بهتر است خودتان را با دستکاری ولتاژ درگیر نکنید.
5. تست استرس. حالا کاری که در تست‌های اولیه انجام دادید تکرار کنید. اگر سیستم پایدار است، عالی است-شما پیروز هستید. به عقب و به BIOS برگردید و multiplier را یک بار دیگر افزایش دهید. شما این فرآیند را تا زمانی که سیستم قفل شود ادامه می‌دهید.
6. ولتاژ را بالا ببرید. حالا که به حداکثر محدویت ولتاژ ابتدایی رسیده‌اید باید افزایش ولتاژ پردازنده را برای فائق آمدن بر مسائل مربوط به پایداری انجام دهید. این جایی است که افزایش‌های عمده‌ای در دماهای سرباره مشاهده می‌کنید. دوباره به BIOS و AI Tweaker برگردید، پائین بروید تا به CPU Core Voltage برسید و آن را به Manual Mode تغییر دهید. حالا، با استفاده از ولتاژهایی که قبلا یادداشت کرده بودید، Voltage Override را از Auto به تنظیمی که کمی بالاتر از آن است تغییر دهید. ما هر بار یک افزایش معادل 0.05 در Vcore را توصیه می‌کنیم- این کار را تا زمانی که overclock به  Cinebench R15 برسد ادامه دهید. سپس فقط باید کار را تکرار کنید و multiplier و Vcore را در کنار هم به تدریج و تا زمانی که سیستم پایداری‌اش را حفظ می‌کند افزایش دهید.
7. Overclock نهایی. درنهایت، شما به نقطه‌ای می‌رسید که هم دما و هم پایداری به مشکل برمی‌خورند. اگر همه‌ی این اعداد را در یک صفحه گسترده درج کرده باشید، برای ادامه‌ی کار به دردتان می‌خورد. به شکل ایده‌آل شما به دنبال دماهایی حدود 70 تا 80 درجه سانتی‌گراد در زیر بار هستید. واقعیت این است که شما احتمالا خیلی پیش‌تر از این که به TJMax برسید به مرحله‌ی عدم پایداری سیلیکون پا گذاشته‌اید. در این مرحله، شما باید آن را به تنظیمی که در آخرین فرکانس پایدار داشتید به عقب برگردانید. پس از این کار، یک تست کامل استرس سیستم را با اجرای یک سنجه به مدت 1 تا 24 ساعت-براساس صبر و حوصله‌تان- اجرا کنید. ما در این‌جا OCCT را توصیه می‌کنیم زیرا در عین حال کانال‌های حافظه را به شکلی موثر اشباع می‌کند. اگر به هر مشکلی برخورد کردید، کمی ولتاژ اضافه کنید یا برای جبران مشکل، multiplier را کاهش دهید.

مادربُرد. آیتم بعدی در لیست مادربُرد است. Overclocking اغلب اوقات فقط به چیپ‌ست‌های سطح بالا محدود نمی‌شود- برای Skylake، این Z170 و برای HEDT، هر چیزی قابل overclock شدن است. لازم نیست اشاره کنیم که مادربُردهای گران‌تری که از قابلیت overclocking برخوردار هستند به شما کمک می‌کنند زیرا آن‌ها عموما از طراحی‌های پاور بهتری برخوردار هستند و ولتاژ بهتری برای پردازنده‌ی شما فراهم می‌کنند.

PSU (منبع تغذیه). در انتخاب منبع تغذیه به راحتی می‌توانید دچار اشتباه شوید و اگر PSU با اشکال روبرو شود بدترین اتفاق برای‌تان رخ خواهد داد. قاعده‌ی کلی این است که وقتی سیستم شما در حداکثر بار کاری Overclock می‌شود به 20 درصد توان بیش‌تر از طریق منبع تغذیه نیاز دارید. به عنوان مثال اگر سیستم overclock شده 450W پاور بخواهد، باید به دنبال منبع تغذیه‌ای در حدود 550 تا 600 وات باشید. علاوه بر این باید حداقل 100 دلار صرف خرید آن کنید تا به رتبه‌بندی Gold یا حتی بالاتر دست پیدا کنید. شما می‌توانید این کار را با یک PSU پائین‌تر انجام دهید اما وقتی overclock می‌کنید پاور بیش‌تری می‌کشید و کارآیی بالاتر، در پولی که پرداخت می‌کنید در دراز مدت صرفه‌جویی می‌نماید. هرگز این نکته را فراموش نکنید زیرا اگر منبع تغذیه با اشکال روبرو شود می‌تواند کل سیستم شما را با خودش به زیر بکشد.

سخت‌افزاری که در این مقاله استفاده می‌کنیم. برای این مطلب، ما از یک Intel Core i7-6950X، یک Asus X99 Strix Gaming moderboard، 32GB Crucial Ballistix Elite DDR4@2666، یک خنک‌کننده‌ی NZXT Kraken X61 A10 در کنار دو فن Nocuta NF-A14 iPPC و یک بستر تست open-air استفاده می‌کنیم. اگر قصد دارید این کار را در خانه انجام دهید باید اطمینان حاصل کنید که یک کیس خوب با جریان هوای داخلی مناسب در اختیار دارید. یک سیستم فشار هوای مثبت توصیه می‌شود اما balanced نیز کفایت می‌کند و بهتر است overclocking را در محیطی خنک انجام دهید زیرا دماهای محیطی تاثیری جدی بر پتانسیل کلی Overclock دارند. به شکل ایده‌آل شما باید overclockهای خود را در دمای محیطی حدود 21 درجه‌ی سانتی‌گراد یا پائین‌تر انجام دهید.

توصیه‌ها و ترفندهایی برای فراتر رفتن

چند توصیه و ترفند وجود دارد که می‌توانید برای این که overclocking را کمی بالاتر ببرید انجام دهید. دوباره به BIOS و AI Tweaker برگردید، سپس به External Digi+ Power Control بروید. شما سه settings پیدا می‌کنید که می‌توانید برای ارتقای کارآیی overclocking در جدیدترین مادربُردهای Asus از آن‌ها استفاده کنید. ابتدا، VRM Spread Spectrum را غیرفعال کنید. این کار VRMها را از تلاش برای کاهش تداخل الکترومغناطیسی از طریق نوسان سرعت ساعت ابتدایی پردازنده باز می‌دارد. این روزها، شما نباید با غیرفعال کردن آن مشکلی داشته باشید مگر این که با تجهیزات صوتی خیلی حساس کار کنید. در مرحله‌ی بعد، CPU Power Phase Control است که آن را از Auto به Extreme تغییر دهید. این به شما اطمینان می‌دهد شاهد بالاترین اعداد Power phases برروی بُرد خواهید بود که به معنای استرس و فشار کم‌تر برروی MOSFETها، و پایداری درازمدت‌تر است. پائین‌تر از آ، گزینه‌ی CPU Power Duty Control قرار دارد- آن را از T probe به Extreme تغییر دهید. این کار مادر‌بُرد را از بالانس کردن power load براساس دمای VRM باز می‌دارد و به جای آن بر تقسیم دمای فعلی در سرتاسر MOSFETها متمرکز می‌شود. آخرین تنظیم، بهترین است. پردازنده‌های اینتل یک قطعه‌ی نرم‌افزاری خاص به نام SpeedSetup دارند. کاری که انجام می‌دهد این است که multiplier و ولتاژ ورودی به پردازنده را براساس بار کاری پردازنده به شکل نوسانی فراهم می‌کند. اغلب Overclockها به این علت که پردازنده در 100 درصد بار کار می‌کند شکست نمی‌خورند بلکه با افزایش multiplier و ولتاژی که تحت بار کاری ست کرده‌اید با شکست مواجه می‌شوند. غیرفعال کردن SpeedStep به شما اطمینان می‌دهد که پردازنده به طور مداوم در فرکانس و ولتاژی که ست کرده‌اید کار می‌کند. وحشت نکنید- این بدان معنا نیست که شما به طور دائمی در دمای 80 درجه‌ی سانتی‌گراد هستید زیرا پردازنده هنوز هم از قوانین مربوط به بار کاری تبعیت می‌کند، بدین معنا که اگرچه دماها ممکن است اندکی بالاتر باشند اما هسته داغ نمی‌شود. متاسفانه، شما پاور بیش‌تری از پریز برق می‌کشید اما این به هر حال از تبعات overclocking محسوب می‌شود.

GPU Overclocking : چرا باید خودمان را به زحمت بیندازیم؟

شما پردازنده‌تان را overclock کرده‌اید، خوب مرحله‌ی بعدی چیست؟ حافظه به کنار (بعدا به آن می‌پردازیم)، موضوع به کارت گرافیکی مربوط می‌شود. برای گِیمرها، وقتی موضوع افزایش فریم‌ها به میان می‌آید این قطعه‌ی سخت‌افزاری اهمیتی حیاتی پیدا می‌کند. اغلب کارت‌های گرافیکی از قابلیت overclocking برخوردار هستند - برخی از آن‌ها برای همین طراحی شده‌اند و برخی دیگر نه. Overclock کردن یک GPU عموما نرخ متوسط فریم‌ها را بالا می‌برد اما از این مهم تر، حداقل نرخ فریم را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین، از یک تجربه‌ی نرم‌تر برخوردار می‌شوید. Overclocking یک GPU مشابهت‌های زیادی با overclocking پردازنده دارد. به طور کلی، شما همیشه باید کار را از نقطه‌ی مشابهی آغاز کنید: تحقیق و بررسی. باید بدانید GPU شما چه توانایی‌هایی دارد، براساس چه ساختاری ساخته شده و تا چه حد می‌تواند overclock شود. برخلاف پردازنده‌ها، ساختار GPU از منظر پتانسیل Overclocking به شدت متفاوت است. ما از یک Nvidia GeForce GTX 1080 مرجع با ساختار Pascal استفاده می‌کنیم که بسیار شبیه به King, Maxwell یا سری 900 است.

پروفایل‌های OC و چیپ‌های Pre-Binned

آیا پروفایل‌های OC ارزشش را دارند؟ خوب، مثل بحث اتوماتیک در مقابل دستی که قبلا مطرح کردیم، این پروفایل‌ها تفاوت اندکی با هم دارند. Asus, MSI, Gigabyte و EVGA یک پروفایل سرعت ویژه برای هر نسل از کارت‌ها دارند که از زمان جلوتر است و آن را در نوعی نرم‌افزار GPU overclocking جای می‌دهند. اگر در لاتاری سیلیکون برنده باشید این‌ها به خوبی می‌توانند کار کنند،  اما اگر پردازنده نتواند به خوبی در کنار آن‌ها کار کند در عین حال شکست می‌خورند و شما با کارتی روبرو می‌شوید که قادر نیست با اندکی افزایش پروفایل سرعت ساعت کنار بیاید. غالبا هیچ تفاوتی بین یک GPU از پیش overclock شده و یک GPU استاندارد وجود ندارد- شما احتمالا یک overclock تهاجمی‌تر از چیزی که نیاز دارید اِعمال می‌کنید. سپس pre-binning را داریم. همه‌ی چیپ‌ها در زمان ساخت binned هستند. به آن‌ وافرهای سیلیکونی بیندیشید: هر یک، کل یک نسل از پردازنده‌ها را در خود جای می‌دهند، زیرا مکان و تنوع درون سیلیکون بر چیزی که هست حکم‌روایی می‌کند. وسط یک وافر همیشه کیفیت بهتری از لبه‌ها دارد. و این جایی است که سازنده اعلام می‌کند کدام‌یک از پردازنده‌ها 1080 , 1080Ti یا Titan هستند. این‌ها به شرکای Aftermarket فروخته می‌شوند. حالا، این سازنده‌ها می‌توانند آن‌ها را در کارت‌هایی که می‌سازند جای دهند یا آن‌ها را بیش‌تر bin کنند. برای انجام این کار، آن‌ها هسته‌هایی که بیش‌ترین نشتی ولتاژ را دارند، چیپ‌هایی که برای عملکرد خود به حداقل ولتاژ احتیاج دارند و چیپ‌هایی که از بالاترین قابلیت overclocking برخوردار هستند چک می‌کنند. بهترین‌ها منجر به ساخت کارت‌های "برتری" مثل EVGA FTW می‌شود در حالی که نمونه‌های پائین‌تر وارد کارت‌های متوسط و رفرنس می‌گردند.

خنک‌کنندگی و AIB PCB

شما در عین حال باید استیل خنک شدن کارتی که به دنبالش هستید در نظر بگیرید. چهار استیل وجود دارد. طراحی دمنده‌ی استاندارد از یک فن ورودی واحد بهره می‌گیرد که هوا را به یک محفظه‌ی محصور می‌کشد، آن را به یک heatsink وارد و از پشت I/O به بیرون هدایت می‌کند که برای کیس‌هایی با فضای محدود ایده‌آل است. در مرحله‌ی بعد، کارت‌هایی با دو یا سه فن برای پراکنده کردن حرارت را داریم. این‌ها اغلب در کارت‌های سنگینی مثل Asus DCU III, Gigabyte Windforce و Twin Frozr از MSI پیدا می‌شوند. این کارت‌ها هوا را از طریق فن‌های اصلی به درون و اطراف می‌کشند، آن را به یک heatsink می‌فرستند و از اطراف کیس بیرون می‌دهند و اغلب ساکت‌تر و خنک‌تر از همتایان دمنده‌ی خود هستند. دست آخر، شما کارت‌هایی که کاملا با آب خنک می‌شوند دارید. این‌ها یا به شکل یک کارت لوپ بسته نظیر Fury X و یا با بلاک‌های آب از پیش نصب شده نظیر EVGA Hydro Copper که باید آن‌ها را در یک لوپ خنک‌شونده‌ی آب سفارشی قرار دهید ارائه می‌شوند. و در صدر همه‌ی این‌ها هیبریدی‌های گوناگون هستند که اغلب از تلفیقی از خنک‌کننده‌گی هوا و آب بهره می‌گیرند. کارت‌های aftermarketی هم وجود دارند که از راه‌حل‌های PCB پیشرفته‌تر استفاده می‌کنند. این‌ها غالبا شامل MOSFETهای پیشرفته‌تر و chokeها در ترکیب با یک طراحی phase power بهتر هستند، بدین معنا که overclockهای بهتر و کارآیی بالاتر را به عنوان یک استاندارد به کار می‌گیرند.

GPU خود را overclock کنید

1. برنامه‌های بیش‌تر. مثل overclocking پردازنده برای شروع این کار شما نیاز به دانلود نرم‌افزار دارید. ابتدا GPU-Z را دانلود کنید- این برنامه دقیقا GPUیی که از آن استفاده می‌کنید و همه‌ی آمارهای آن را به شما می‌گوید و در عین حال حداکثر سرعت ساعت تقویت شده، فرکانس حافظه، و دماها را مانیتور می‌کند. شما در عین حال نیاز به یک سنجه‌ی سینتتیک سریع مثل Furmark برای درآمیختن بار کاری، یک سنجه‌ی 3D عمیق‌تر مثل Fire Strike، یک سنجه‌ی in-game ( برای ما Far Cry Primal است) و برنامه‌ای برای overclock کردن از طریق آن دارید. براساس چیزهایی که برای کارت شما در دسترس است برای کارت‌های Nvidia، ما استفاده از MSI Afterburner، برای AMD یا یوتیلیتی یکپارچه‌ی Wattman در Crimson یا نرم‌افزار TriXX از Sapphire را توصیه می‌کنیم. در این مثال، ما Nvidia GTX 1080 را overclock می‌کنیم اما اصول انجام کار برای هر دو برند یکسان است.
2. تست‌های اولیه‌ی بیش‌تر. ما می‌خواهیم کارت را در سرعت ساعت ابتدایی بسنجیم و چگونگی کارکرد کارت را در یک صفحه گسترده درج می‌کنیم. بنابراین GPU-Z را باز کنید، برروی برگه‌ی Sensors کلیک کنید، برروی پیکان پائین افتادنی در GPU Core Clock کلیک نموده و Show highest reading را انتخاب کنید. همین کار را بروی GPU Memory Clock انجام دهید. حالا Fire Strike را باز کرده و سنجه‌ی استاندارد را حداقل دو بار اجرا کنید. توجه داشته باشید که GPU-Z بالاترین فرکانس‌های هسته و Memory Clock را نشان می‌دهد. به امتیاز متوسط Fire Strike توجه کرده و سپس سنجه‌ی in-game را اجرا و آن را نیز یادداشت کنید. شما در عین حال می‌توانید دماها را نیز در این‌جا بنویسید اما مدت‌ها قبل از این که به محدودیت‌های دمایی برسید به محدودیت‌های سیلیکون وارد شده‌اید.
3. MSI Afterburner را باز کرده و Power Target را به حداکثر افزایش دهید. نگران بالا رفتن GPU Temp Target نباشید زیرا هنوز هم به خوبی در دماهای عملیاتی قرار دارد. سپس، افزایش دادن GPU Clock Offset را آغاز کنید. برای شروع، آن را 50MHz افزایش داده و Apply را فشار دهید. برای GTX 1080 ما، این 2560x1440 در یک ستینگ AA از x4 است. GPU Stress Test را اجرا کرده و ببینید آیا Furmark یا اسکرین قفل می‌شوند یا نه. اگر هنوز هم بعد از چند دقیقه پایدار است clock offset را با یک 50MHz دیگر بالا ببرید. به این کار ادامه دهید، یادداشت بردارید و تا زمانی که با مشکل مواجه نشده‌اید به کارتان ادامه دهید.
4. حالا شما نیاز به بالا بردن ولتاژ کارت برای افزایش سرعت ساعت هسته دارید. در MSI Afterburner به Settings بروید، Unlock voltage control را در برگه‌ی اول تیک بزنید سپس نوع کارت خود را از منوی پائین افتادنی انتخاب کنید. به عقب و به اینترفیس اصلی برگردید، 10mV/10 درصد اضافی به بخش overvolt بیفزائید و تلاش کنید دوباره overclock کنید. اگر جواب نداد، تا زمانی که به حدود به علاوه‌ی 40 درصد برسید اضافه کردن ولتاژ را ادامه دهید- هر مقداری بیش‌تر از این می‌تواند منجر به مسائل مربوط به پایداری شود. پس از آن، باید نقطه‌ی شیرین سرعت ساعت را پیدا کنید. تا زمانی که محدودیت‌های GPU را پیدا کنید آن را با گام‌های 10MHz کاهش یا افزایش دهید.
5. نشانه‌های غیرطبیعی گرافیکی را پیدا کنید. حالا که یک overclock پایدار با Furmark داریم باید ببینیم چگونه در سنجه‌های فشرده‌تر و سخت‌تر پایدار می‌ماند. Fire Strike را باز و یک نمونه‌ی واحد اجرا کنید. شما باید به این دقت کنید. به طور خاص، شما باید به دنبال هر چیزی که نباید این‌جا باشد بگردید: چیزهایی مثل چشمک زدن، ذرات سبز یا ارغوانی و هر چیزی که اوریجینال نباشد. برای صرفه‌جویی در زمان، به تنظیمات custom بروید و Scene 2 یا Scene 4 را اجرا کنید زیرا از منظر گرافیکی بسیار سخت و شدید هستند.
6. همه چیز درباره‌ی حافظه. برای کامل کردن overclock خود، VRAM را افزایش دهید. برای انجام این کار، به MSI Afterburner برگردید و به آهستگی سرعت ساعت حافظه را افزایش دهید و در این‌جا هم از گام‌های 50MHz بهره بگیرید. به طور کلی، VRAM در زمینه‌ی این که تا چه مقدارمی‌توانید آن را clock کنید قابل پیش‌بینی است: متوسط GDDR5 و 5X یک افزایش 400 تا 500 مگاهرتزی است در حالی که HBM معمولا قبل از این که شروع به سقوط کُنَد در حدود 50MHz را مدیریت می‌نماید. وقتی این کار انجام شد، و Funmark هنوز هم پاسخ‌گو بود، به عقب و به Fire Strike برگردید و دوباره به مشکلات احتمالی توجه کنید. خوشبختانه، overclockهای حافظه در زمینه‌ی چگونگی ظهور ناهنجاری، تهاجمی‌تر عمل می‌کنند. اگر مشکل داشتید، سرعت ساعت حافظه را هر بار 10MHz پائین بیاورید تا وقتی که پایدار شود. اگر هنوز هم دچار مشکل هستید، و 200MHz یا بیش‌تر کم کرده‌اید به عقب برگردید اما overclock برروی هسته را هر بار 10MHz کاهش دهید.
7. آزمون و خطا. GPU overclocking  همیشه آزمون و خطا است. به علت این که دو قطعه‌ی متفاوت برای overclock وجود دارد انجام این کار می‌تواند زمان زیادی را به خود اختصاص دهد اما وقتی به یک پروفایل پایدار دست پیدا کردید می‌توانید کارتان را ادامه دهید. پروفایل را در MSI Afterburner ذخیره کنید، آن را در صفحه‌گسترده درج نمائید و یک بار دیگر GPU-Z را اجرا کنید. سنسورهایی که قبلا تغییر داده بودیم برروی بالاترین خوانش قرار دهید. Fire Strike را دو یا سه بار و همچنین سنجه‌ی in-game را اجرا کنید. به این ترتیب باید یک پیشرفت مشخص در تنظیمات stock خود مشاهده کنید.

Overclocking RAM

پردازنده‌‌های مدرن پهنای باند حافظه‌ی زیادی دارند بنابراین بعید است که پردازنده‌ی شما در این حوزه با مشکل مواجه شود. اما حتی در این صورت هم اگر بخواهید می‌توانید حافظه را overclock کنید. از آن‌جایی که این دو به هم مربوط هستند انجام این کار به معنای این است که باید سرعت‌های ساعت پردازنده را نیز برای ارتباط با آن تسهیل کنید اما برای یک وظیفه‌ی مبتنی بر حافظه، ممکن است این کار ارزشش را داشته باشد. برای overclock کردن RAM خود، شما باید وارد یوتیلیتی UEFI BIOS شوید و DRAM Frequency را انتخاب کنید- آن را برروی مشخصات توصیه شده‌ی حافظه قرار دهید و آن را به تدریج افزایش دهید تا به ناپایداری برسد. شما باید تاخیر را به دُرُستی ست کنید زیرا یک فرکانس بالاتر با تاخیر ضعیف کارآیی کلی را بدتر می‌سازد. اگرچه برای اکثر کاربردهای عادی، شما فقط به دنبال اجرای حافظه‌ی خود در فرکانس‌های stock هستید. در این‌جا شما می‌توانید یا به safe JEDEC settings بروید و یا از یک پروفایل XMP پشتیبانی شده استفاده کنید. اگر هر مشکلی با حافظه داشتید (ویندوز خطای حافظه را نشان می‌دهد) وارد BIOS شوید و از یک safe stock frequency استفاده کنید. در هر دو صورت شما به ندرت تفاوتی در جهان واقعی مشاهده خواهید کرد.

آیا Overclocking ارزش دارد؟

پاسخ این سوال دشوار است و به موقعیت‌ها و شرایط شما بستگی دارد. بدون شک، overclocking رسیدن به افزایش کارآیی به شکل رایگان است. حالا دوران جذاب و هیجان‌انگیزی برای کسانی است که به دنبال توسعه‌ی دانش ساخت PC بودند و این روزها انجام این کار امن و امان شده است. البته همیشه گرفتاری‌ها و ضعف‌هایی هم وجود دارد. پاور اضافی چیزی است که نمی‌توانیم نادیده‌اش بگیریم و مسئله حرارت نیز باید در نظر گرفته شود. بدین ترتیب، از نظر ما فشار آوردن به سخت‌افزار و رساندن آن به لبه‌ی محدودیت‌هایش علت وجودی ما در این‌جا است و از انجام این کار لذت می‌بریم و برای یک کاربر متوسط PC، این چیزی نیست که ریسک آن را بپذیرد اما اگر در دسترس است چرا نباید از مزایا آن استفاده کنیم. جهان کامپیوتر همیشه گرد پاور و کارآیی بیش‌تر نمی‌چرخد. اگر به دنبال کم کردن سرباره‌ی حرارت و نویز داخل کیس خود هستید، ممکن است کم کردن ولت نیز یک راه‌حل محسوب شود. اینتل همیشه درباره‌ی VID که به پردازنده‌های خود اِعمال می‌کند به شدت محافظه‌کار بوده است. فقط نگاهی به سنجه‌های ما بیندازید تا بتوانید ببینید با کاهش 10 درصدی ولتاژ هسته، ما حرارت متوسط را تا 15 درجه سانتی‌گراد پائین آوریم و در عین حال به یک overclock عالی و پایدار با حداقل تاثیر بر کارآیی رسیدیم. اگر یک چیپ سری K یا X دارید، و نمی‌خواهید خودتان را با فرکانس‌ها و ولتاژها درگیر نمائید گزینه‌ی خوبی را از دست می‌دهید. جهان overclocking می‌تواند با ترس و وحشت و نگرانی همراه باشد اما وقتی به حداکثر توان پردازنده دست پیدا می‌کنید این احساس از بین می‌رود.